Budəfəki yazıda dünyanın ən iri təyyarələri haqqında danışacağam. “Stratolaunch” təyyarəsi Ginnesin rekordlar kitabına salınsa da ondan geri qalmayan digər təyyarə modelləri də var. Bəs, ən böyükləri hansılardır?
“Airbus Beluga XL” siyahımızda ən kiçik təyyarə kimi görünə bilər, amma 60 metrlik qanadları ilə o ən cəlbedici hava gəmilərindən biridir. Balina formasında hazırlanan nəhəng mühəndislik əsəri digər təyyarə hissələrinin daşınması üçün istifadə olunur. “Beluga XL” özündən əvvəlki modelini yükdaşıma qabiliyyətinə görə 30 faiz üstələyir. Bu təyyarədə 51 tonadək yük qaldırmaq mümkündür. 63 metr uzunluğunda olan təyyarəni 2 ədəd “Rolls-Royce Trent 700” mühərriki havaya qaldırır. Hazırda bu təyyarədən dünyada 6 ədəddir.
“Boeing Dreamlifter” və ya “Boeing 747-400”, “Dreamliner 787” sərnişin təyyarəsinin ağır hissələrini daşımaq üçün nəzərdə tutulub. 2007-ci ildə istifadəyə buraxılan təyyarə 64 metr uzunluğunda qanadlara malikdir. “Dreamlifter” 150 tonadək yükü 8 min kilometr məsafəyədək daşıya bilir. Təyyarə o qədər uğurlu alınıb ki, istehsalçı bir neçə Dreamliner 787 sərnişin təyyarəsini modifikasiya edərək “Dreamlifter”ə çevirib.
76 metr uzunluğunda olan və “Səma şahzadəsi” adını qazanmış “Boeing 747-8” isə siyahıda 3-cü yerdədir. Təyyarə o qədər böyükdür ki, göyərtəsində 600-dən çox sərnişin səyahət edə bilər. “Boeing 747-8” aviasiya tarixində yaradılan ən böyük avialaynerlər siyahısına daxil edilib. Təsadüfi deyil ki, nəhəng reaktiv təyyarələr dövrü ilk dəfə 1960-cı illərdə istehsal olunmuş “Boeing 747”dən başlayır.
Aviasiya texnologiyaları yerində dayanmır, bir təyyarə modelini də digəri əvəz edir, “Boeing 777X” kimi… Boeing şirkətinin yeni flaqmanı sayılan 777X iki versiyada 8 və 9 modifikasiyalarında istehsal olunur. Sonuncu versiya “Boeing 747-8”dən bir fut fərqlə dünyanın ən uzun sərnişin təyyarəsi statusunu alıb.
1940-cı illərdə inşa edilmiş bir təyyarənin dünyanın ən böyük hava gəmiləri arasında yer alacağına inanmaq çətin olsa da məşhur Amerika aviatoru Harvard Hyuzun eskizi ilə yaradılan “Hercules H4” prototipi xəyalları gerçəkilyə çevirib. Qanadlarının uzunluğu 97 metr olan təyyarə İkinci Dünya Müharibəsi zamanı əsgər və müxtəlif növ hərbi yükü Atlantik okeanın üzərindən daşımaq üçün istifadə olunurdu. Vaxt və metala qənaət etmək üçün “Hercules H4” bütünlüklə taxtadan hazırlanıb. İnşa edilən zaman o digər təyyarələrdən 6 dəfə böyük idi.
