Hələ bağça yaşlarımdan rəssamlıqla məşğul olurdum. O zamanlardan indiyə heç bir şəkil qalmasa da, sonradan 17 yaşımda çəkdiklərimi qoruyub saxlamışam. Bunlar həm də mənim sonuncu əl işlərimdi.
-
-
Qısa videoda yeni kitabım haqqında danışıram.
-
Səbrsizliklə gözlədiyim “YERDƏLƏNİN BİRİNCİ MƏRTƏBƏSİ” kitabım nəhayət işıq üzü gördü.
Qulu Ağsəs üçün “Yerdələnin birinci mərtəbəsi”ni imzalayarkən Dostlar, kitabım haqqında ilk Söz deyən, mənim üçün əziz, dəyərli İnsan olan şair Qulu Ağsəsin xeyir-duası kimi qəbul etdiyim “Ön söz”ünü sizinlə bölüşürəm.
NƏSRİN … MƏRTƏBƏSİ
“Diqqət, diqqət! Yupiterin atmosferinə daxil oluruq. Toqquşmaya hazır olun…” – Məmməd Məmmədli povestinin (qabaq uzun hekayəyə elə deyirdilər) əlyazmasını mənə çatdıranda gözüm ilk bu cümlələri aldı, ardınca müəllif bərk-bərk tapşırdı ki, əsəri başdan ayağa deyil, ayaqdan başa (!) nəzərdən keçirim. “Qarabasma” janrında qələmə alınmış “Yerdələnin birinci mərtəbəsi” mənə elmi-fantastik-bədii nümunədən daha çox pandemiya günlərini xatırlatdı və özümü yenidən dörd divar arasına məhkum elədim:
“Bu dəmdə,
Quşlar səkidə gəzir,
Adamlar damda…”
Məmmədin yaratdığı əsas obraz torpağın altından üstünə can atır, Günəşi, səmanı, yeri görmək istəyir.
Eynilə karantində:
doğmalarını,
həyət-bacanı,
çayxananı,
hətta sevmədiklərini belə,
bağrına basmağa təşnə olan COVID-19 məhbusları kimi!
Təsadüfdü, ya nəydisə, mərhum alimimiz Arif Əmrahoğlunu xatırladım. Daha doğrusu, onun dilimizdə “hördüyü” “Yeddinci mərtəbə”ni:
adi bir mərəzdən ötrü (yaxşı tanımadığı) şəhər xəstəxanasının yeddinci mərtəbəsində yüngülcə müalicə alan,
hər dəfə bir bəhanəylə aşağı endirilən,
hər qatda sağlıq durumu daha da pisləşən,
birinci mərtəbədə həyatla vidalaşan qəhrəmanın
(bəlkə qorxağın?!)
hekayəti başdan-ayağa
(bu dəfə ayaqdan başa yox!)
rəmzlərlə nağıl olunduğundan uzun müddət onun təsirindən çıxa bilməmişdim.
Söhbət Dino Butsatidən gedir. İtalyan yazıçısından.
Məmməd Məmmədli bu hekayənin astarını yazıb.
Amma Məmməd italyan deyil. İspandı.
Ciddi deyirəm.
Onun gözəl tərcümələri var. “Ulduz” jurnalında da dərc eləmişik, ayrıca kitab kimi də! “Ulduzlu nəşrlər” seriyasında gənc tərcüməçi-yazıçı Məmməd Məmmədlinin ispandilli ədiblərin yaradıcılığından çevirdiyi əsərləri “Ay işığı” adı altında çapa vermişdik. 2019-cu ildə “Ay işığı” kimlərin üzünə düşməmişdi:
X.Serkas,
Q.Bekker,
V.İbanyes,
X.Rulfo…
Gördünüzmü, Məmməd həqiqətən ispandı.
Tərcüməçi-yazıçı indi defisin yerini dəyişib: yazıçı-tərcüməçi olur.
Olsun.
Yeni kitabını oxumağa dəyər.
Mən bir əsərindən danışdım, siz hamısına baxarsınız.
Kitaba dikiləndə nəzər nöqtəsi dəyişir.
Məmmədə bircə iradım var. Adı soyadındandı. Növbəti kitabda nəhayət ki, özünə təxəllüs götürsün.
Vəssalam.
Nəsrin … mərtəbəsinə xoş gəldin!
Qulu AĞSƏS
-
1969-cu il iyulun 20-də “Apollo 11” missiyasının modulu “Sakitlik dənizi” adlı bazalt tərkibli kraterə endi. Bu, min illər boyu meteoritlərin təsirinə məruz qalan Aydakı quru dənizlərdən biri idi. Ora iki astronavt – Neil Armstronq və “Buzz” (Vıj-vıj) ləqəbli Edvin Aldrin ayaq basaraq peykin səthində xatirə lövhə yerləşdirdilər. Üzərində isə bu sözlər yazılmışdı: “Burada Yer planetin sakinləri ilk dəfə olaraq Aya ayaq basıb. Biz bəşəriyyət adından sülh gətirmişik”.
Altı yüz milyon tele-izləyici qarşısında atılan addım sanki elmi fantastik proqramdan götürülmüşdü. Bu hadisəni izləyən yaşlı nəsil 1938-ci il oktyabrın 30-da “Hellouin” bayramı ərəfəsində aparıcı Orson Uelsi yaxşı xatırlayır. Radioda “Dünyaların müharibəsi” haqqında danışan aparıcı yadplanetlilərin Amerika Birləşmiş Ştatlarına hücum etməsini elan etməklə Nyu-Cersi ştatında yaşayanları əməllicə inandırmışdı. Digər ölkələrdə yadplanetlilərlə bağlı mövzuya laqeyd qalmayanlar hələ də belə filmlərə inanırdı. Elə bununla bağlı kolumbiyalı yazıçı Qabriel Qarsia Markes ən çox sevdiyi “Monqoların işğalı” və “2001: Kosmik odissey” filmlərini misal gətirirdi. Birincisini ilk dəfə Kolumbianın “Barrankilla” Teatrında bazar günləri səhərələr təşkil olunan seanslarda, daha dəqiq söyləsək 1938-ci ildə görmüşdü. İkincisi isə 1968-ci ildə premyerası olan Stenli Kubrikin çəkdiyi filmdir. Bu hadisə “Apollo 11” kosmik gəmisinin göyərtəsində olan Mayk Kollinsin Ayın qaranlıq tərəfi ilə hərəkət edərkən kosmosun dərinliklərindən gələn qəribə bir musiqiyə bənzər “Vuu-vuu” səslərinin radioda yaranmış sükutun pozduğu andan düz bir il əvvəl baş vermişdi.
Elə həmin vaxtlar Qarsia Markes uçan boşqablar haqqında danışan tanınmış bir adama çevrilmişdi. Aya enmə tarixi hadisəsindən sonra İspaniyanın “Təpəgöz” (Cíclope) elmi-fantastik jurnalı 16-cı nömrəsində yadplanetlilərlə bağlı bir neçə nəfərdən müsahibələr götürmüşdü. Onlardan biri də Qabriel Qarisia Markes idi. Yazıçı müsahibəsində uzaq sivilizasiyalar və kosmik gəmilər haqqında danışırdı:
– Uçan boşqablar barədə nə düşünürsünüz?
– Mən UNO-lar haqqında ümumi şeylər deyə bilərəm. Düşünürəm ki, bu cür kosmik gəmilər başqa planetlərdən gəlir. Ancaq onların aldığı istiqamət Yer deyil.
– Siz başqa planetlərdə həyatın mövcudluğuna inanırsınız?
– Həyatın yalnız bizim planetdə olduğu fikrini deyənlər çox təkəbbürlüdürlər. Məncə biz Kainatda itmiş xırda bir kənddə yaşayırıq və gecələr rəngbərəng işıqlarda başımızın üstündən keçən UNO-lar bizə bizim toyuq-cücəyə baxdığımız kimi baxırlar.
Müsahibədən iki il əvvəl çap olunmuş “Yüz ilin tənhalığı” əsərində yazıçı kiminsə öləcəyini yaxud da nəyinsə pis sonluqla bitəcəyindən xəbər verən göydəki uçan boşqabları təsvir edir. UNO-ları ilk dəfə görən əsərin qəhrəmanı Ursula İquaran idi. Həmin gecə polkovnik Aureliano Buendia hökümətə tabe olduğunu sənəddə imzaladıqdan sonra özünü sinəsindən vurmuşdu: “Onu xaincəsinə öldürdülər – Ursula öz-özünə dedi – və onun gözlərini bağlamaqla keç kəs ona həqiqəti demədi”.
Hava qaralanda yaşarmış gözlərilə gördü ki, narıncı işığa boyanan UNO-lar göydə fırlanaraq özündən sonra işıq zolağı yaradırdılar, bu zaman Ursula başa düşdü ki, bu, ölümə işarədir”. (Qarsia Markes, 1995: 288)
Sonradan bu naməlum obyektləri Ursulanın ölümündən bir neçə saat sonra Santa Sofia de la Piedad görmüşdü.
Santa Sofia de la Piedad yaxın vaxtlarda öləcəyini dəqiq bilirdi, çünki bu günlərdə təbiətdə qəribəliklərlə üzləşmişdi – qızıl gülər gül ətri vermirdi, əlindən yerə düşən balqabaq toxumları geometrik cəhətdən dəqiq düzülərək dəniz ulduzuna bənzər forma almışdı və gecələrin birində narıncı rəngə çalan disk şəkilli aparatların ard-arda uçaraq göydən keçdiyini görmüşdü. (471)
UNO-larla üzləşən sonuncu qəhrəman Amaranta Ursula idi. Çarpayıda uzanaraq əmisi oğlu Aureliano Babiloniyanın seksual gücünə təslim olmuşdu: “Ehtirasın caynağına düşmüş qız fövqəladə bir qüvvənin qarın nahiyəsini iflic edərək daxilinə öz toxumlarının yeritdiyini hiss edirdi. Qızın müqavimət göstərməsinə baxmayaraq ölümün o tayında gözəgörünməz şarlarda onu gözləyən yadplanetliləri görmək yanğısı tamamilə darmadağın olmuşdu” (536).
Maraqlısı o idi ki, uçan boşqabları görənlərin hamısı qadın idi. Belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, gözəlliyi ilə seçilən Remediosun yadplanetlilər tərəfindən oğurlanması Allahın möcüzəsi deyil. Buendia, Amaranta və Fernanda del Karpionun yaşadıqları evin üzərinə düşən işığın yerin cazibəsini pozaraq qızıl gülün qönçəsində gizlənən ləçəklərin ətrafa səpələdiyini gözümün önündə canlandırıram. Evdəkilər bu yad texnologiyanın qarşısında nə edəcəklərini bilmir, ilahi gözəlliyə sahib olan Remedios Stiven Spilberqin filmlərində olduğu kimi yuxarıya doğru sovrulan mələfələrin arasında cazibəsizlik burulğanına düşür. “Sizcə UNO-lar hardan gəlir və onları kim idarə edir?”. Müsahibimiz davam edir:
– Uçan boşqabların içərisində oturan məxluqlar bizdən fərqli olaraq daha uzunömürlüdürlər. Biz onları maraqlandırmırıq, çünki onlar kainatın bütün bölgələrini gəzdikdən sonra min illər bundan əvvəl artıq bizi tədqiq ediblər. Onlar bizi özümüzdən nəinki çox bilir, hətta hara qədər gedəcəyimizdən belə xəbərdardılar. Əslində Yer kosmosla səyahət edən bu canlılar üçün bir limandır.
“Apollo 11” modulunun pilotu Maykl Kollins Ayın qaranlıq tərəfindən keçərkən sirli səsin eşitdiyini NASA-ya xəbər verəndə texniki heyət bunun kənardan radio vasitəsilə bir müdaxilə olduğunu bildirdilər. O dəqiqə yadplanetlilərin mesajı fərziyyəsi təkzib edildi. Ancaq 20 il sonra təxminən bir topa sənədlərin arasında azıb qalmış tədqiqatçılardan fərqli olaraq Qarsia Markes Aydan gələn məlumatın şifrəsini aça bilmişdi. O, bu barədə, “General öz laberintində” adlı səkkizinci romanında yazmışdı. Kolumbiyalı yazıçı sübut etməyə çalışırdı ki Simon Bolivar bir qulyabanı olmuşdur, yəni onun şəxsiyyəti ay bədirlənəndə pozulurdu. Bunun üçün yazıçı XIX əsrin ilk 30 ilindəki Ayın fazalarını öyrənməyə başlamışdır. Bunu əsərdə də görmək mümkündür. Manuela Saens general Oliriyə yazdığı məktubların birində deyir ki, 25 sentyabrın gecəsi Bolivara hücum ediləndə ay bədirlənmiş boşqabdakı şorba kimi narıncı rəngə çalırdı. Başqa bir gecə 1830-cu ilin mayın 8-də prezident Bolivar Quaduasda istefa verəndə də göydə yumru ay müşahidə olunurdu.
Bu, Markes üçün kosmik fəzada uçmaq kimi bir şey idi. Çünki onun yazdıqlarında bir çəkisizlik, cazibə qüvvəsinə tabe olmayan bir azadlıq hissi duyulurdu və o, bunu qeyri ixtiyari şəkildə, ədəbiyyat naminə edirdi. O, bilirdi ki, Birləşmiş Ştatlarla Sovetlər birliyi arasında gedən raket yarışması uğursuzluğa düçar olub. Markes 1977-ci ilin mart ayında “El Espectador” qəzetinə müsahibə verərkən RTİ Telekanalına demişdi: “Nə qədər ki, kəhkəşanda insana rast gəlməmişik kosmik fəzanın fəthi uğursuzluqla bitəcək. Bu, ədəbiyyatın, incəsənətin problemidir. Nə qədər ki, ədəbiyyat və incəsənət oxuculara, tamaşaçılara həyatın problemini çatdıra bilmir bəşəriyyətin problemi öz həllini tapmayacaq”. Müsahibə zamanı Qarsia Markes qollarını çiyin səviyyəsinə qaldırır və əlində kub formasında bir şey tuturmuş kimi bir-birlərinə yaxınlaşdırır. Və bu zaman deyir: “Əgər bu ölçüdə bir marslı tapsaydım, elə bu andaca kosmosun fəthi inanılmaz bir gerçəyə çevrilərdi və hamı bunun necə olduğunu bilmək istəyərdi”.
– Bəzi alimlərin nəinki UNO, hətta yadplanetli fenomenini inadlı şəkildə inkar etməsini necə izah edirsiniz?
– Məsələ ondadır ki, bəşəriyyət kimyagərlərin necə bir biliyə sahib olduğunu anlaya bilmir. Və indi biz elə bir elmin qarşısında dayanmışıq ki, laboratoriyanı ağlın mətbəxi hesab edən həmin məxluqlar nəyisə doqma saymazdan əvvəl onu şüşə qabın içinə yerləşdirirlər. Bizimkilər mürtəce alimlərdir, çünki marslıları görə bilmədiyi üçün onların mövcudluğunu inkar edirlər. Onlar heç özlərinə sual vermirlər ki, daxilimizdə bizi müharibəyə səsləyən o mikroblar Marsdanmı gəliblər? Hələ ki elm kimya kimi gözüaçıq deyil, təcrübəyə əsaslanır, insanlar əbləhlər krallığının sakini olaraq qalacaq. Biz hələ bundan sonra da uçan boşqablara ağzıaçıq formada baxacağıq. Bibliyada adı çəkilən, keçmişdəki kimi bizimlə səhər yeməyinə oturan həmin məxluqların gerçək olmadığını iddia edəcəyik. Çünki biz planetin ən ucqar kəndində yaşayanlardan biriyik, kainatın ən geridə qalmış canlılarıyıq.
“Cíclope” jurnalı, 16-cı buraxılış, 1969-cu il
İspan dilindən tərcümə etdi: Məmməd Məmmədli
-
“Kino sanki bir yuxu, musiqidir. İncəsənətin heç bir növü kino qədər şüurumuza təsir etmir. O birbaşa bizim hisslərimizə toxunur, qəlbimizin ən dərin qatlarına nüfuz edir”.
Onun haqqında çox şey deyirdilər, yaxşı sözlər deyənlər də vardı, pis də. Tamaşaçılar onun filmlərinə baxanda bilirdilər ki, ciddi, mənaca dərin və intellektual elementlərlə yüklənmiş bir filmə baxırlar. Digərləri bu rejissoru köhnə filmlərdən qalma, soyuq təbiətli və fikirləri qarışmış bir tip kimi xatırlayırdılar. Ancaq İnqmar Berqmanın kinoya yeni baxış forması gətirdiyinə şübhə yoxdur və onun 7-ci sənətə, ən çox da onun filmləri ilə böyüyən bir çox kino mütəxəssislərinə təsiri böyükdür.
İsveçrənin Uppsala ərazisindəki protestant bir çoban ailəsində doğulmuş Ernst İnqmar Berqman teatrı, oradakı dekorasiyaları gördüyü gündən (14 iyul 1978-ci il) bu sənətə vurulmuşdu. Və onun ilk teatr təcrübələri də məhz Estocolmo Universitetində olmuşdur. 1941-ci ildən o, artıq ciddi şəkildə dramaturgiya janrına baş vurur. Çox keçmir ki, “Swedish Filmindustry” kino şirkəti ilə əməkdaşlığa başlayır. Onun işi əsasən digər rejissorların yazdığı ssenariləri redaktə etmək idi. 1944-cü ildə “İşgəncə” adlı ilk ssenarisini böyük ekranlara çıxaran Alf Syoberqi görmək ona nəsib olur. Çəkilişlər zamanı hətta filmdəki bir neçə səhnələrə quruluş verir. Və bu iş gənc rejissoru o qədər ruhlandırır ki, film istehsalına başlamaq üçün ona bir təkan olur. Beləliklə İnqmar 1946-cı ildə “Böhran” filmini çəkir.
Artıq ilk filmlərində onun tamaşaçılara o qədər də maraqlı olmayan intellektual düşüncələrini sezmək olardı. “Yay oyunları”, ən çox da “Monika ilə keçirdiyim yay” və “Sirk gecəsi” ekran işlərindən sonra rejissorun adı Avropada dillərdə dolaşdı. 1955-ci ildə vaxtını bütünlüklə nəşəli “Bir yay gecəsinin təbəssümü” komediyasına həsr etməsi rejissoru dünya arenasına çıxardı. Ancaq İnqmarın yaradıcılıqda metafizik mərhələyə çatması “Yeddinci möhür” sirli əsəri ilə bağlıdır. Bu, sözün əsl mənasında vizual dilin gücü idi. Bunun ardınca rejissorun karyerasında digər möhtəşəm bir filmi – “Meşə çiyələyi” ekranlarda nümayiş olundu. Bu filmdə mükafat almazdan əvvəl öz həyatını vərəqləyən yaşlı bir professor obrazında Viktor Şöstormu görmək olar. Sözügedən ekran işi Avropada “sənət və esse” janrının yaranmasında və sonradan inkişaf etməsində əvəzsiz rol oynadı. Bu həm də Berqmanın sonrakı filmlərində artıq oturuşmuş, uzun illər əməkdaşlıq etdiyi birinci operator Qunnar Fişer, aktyorlar – Maks fon Sidou, Qunnar Börnstrand, Erland Jozefson, İnqrid Tulin, Bibi Anderson və Harriet Andersonun işində də özünü göstərdi. Sonradan bu adlara aktrisa Liv Ulmann və quruluşçu operator Sven Nikvist da əlavə olundu.
Rejissor öz tamaşaçılarını “Həyatın astanasında”, “Çöhrə” və “Qız bulağı” filmlərilə sevindirməyə davam edirdi. Bu sonuncu film “Ən yaxşı xarici film” nominasiyası üzrə “Oskar” mükafatı da almışdı.
1961-ci il “Güzgüdəki kimi” filmin yaranma tarixidir. Tənqidçilər İnqmar Berqmanın filmoqrafiyasında yeni dövrün başlanmasından xəbər verirlər. Burada hər hansı bir estetika elementlərini görmək olmaz. O, Dreyerin davamçısı kimi kişi problemlərini təhlil edən mötədil bir rejissor kimi özünü təqdim edir. İnqmarın bu dövrdə çəkdiyi filmlər “Sükut”, “Ayıb”, “Ehtiras”, “Toxunuş” və iki qadının qarşılıqlı əlaqəsindən bəhs edən, eyni zamanda sənət və gerçəklik barədə düşüncələri dolğunluqla əks etdirən, ustalıqla lentə alınmış “Persona” filmidir.
Ünsiyyətin pozulması məsələsi rejissoru “Qışqırıqlar və pıçıltılar” (1972) filmini lentə almağa sövq edir. Film kommersiya baxımından çox uğurlu alınmışdı. Çoxları bu filmi İnqmar yaradıcılığının pik nöqtəsi hesab edir, çünki ondan sonra gələn “Möcüzəli fleyta”, “Üz-üzə”, “İlan yumurtası” və “Payız sonatası” əvvəl adını çəkdiyimiz film kimi fakturalı deyil.
Ancaq, rejissoru tükənmiş sayanlar 1982-ci ildə “Fanni və Aleksandr” filminin premyerasından sonra öz sözlərini geri götürməli oldular, çünki bu film Berqmana dünya şöhrəti və növbəti “Oskar”ı qazandırdı. Məhz bundan sonra rejissor kinonu birdəfəlik tərk edib, öz fəaliyyətini digər sahələrə – teatr və televiziyaya yönəltdi. Buna baxmayaraq, onun yazdığı bəzi ssenarilərə çəkilmiş filmləri də görmək olar. Bunlardan Bill Avqustun gözəl bir tərzdə ekranlara çıxardığı “Xoş məram” və oğlu Daniel Berqmanın ekranlaşdırdığı “Bazar günün uşaqları” filmləridir.
İspan dilindən çevirdi: MƏMMƏD MƏMMƏDLİ
-
“İspaniyada rejissor olmaq Yaponiyada torero olmaq kimi bir şeydi”.
1951-ci il… Pedro Almodovar ispan kinosuna bir udum təmiz hava kimi daxil oldu. O, müasirliyin yeni təcəssümü idi. Şuluq bir uşaq kimi öz filmlərində homoseksuallıq və “gecə həyatı” mövzularına toxunurdu. Heç kim onun yapışqan yumorundan qopa bilmirdi. İllər keçir və insanları sancma qabiliyyəti onu əsl kino mütəxəssisinə çevirir. Dəlisov xarakterini bir kənara qoyub, nəzərini klassik janrlara yönəldərək melodrama üzərində cəmləyir. Almodovarın filmləri daxilimizdəki çərçivələri dağıdır. Məhz bu xüsusiyyət onu Luis Bunuel dövrünün ən maraqlı və universal ispan rejissoruna çevirir.
Pedro Almodovarın tarixçəsi 1951-ci ildən – el arasında Kalzada de Kalatrava kimi xatırlanan bapbalaca Ciudad Real şəhərindən başlayır. Heç kimin ağlına gəlməzdi ki, İspaniyada çoxlarına tanış olmayan bu yer nə vaxtsa rejissorun adı ilə bağlanacaq.
Pedro bir vaxt doğma şəhərini tərk edib Madriddə bir telefon qovşağına işə düzəlir. Ancaq tezliklə bu iş onu o qədər həvəsdən salır ki, gündəlik həyatın iztirablarına dözməli olur. Günlərini maraqlı keçirsin deyə, tez-tez şəhərin gecə klublarına baş çəkir. Madridin qaynayan gecə həyatında müxtəlif tip insanlarla tanış olur və ətrafı yaradıcı “qanına boyayaraq” əvvəlcə populyar jurnallarla əməkdaşlığa başlayır, sonra da qısametrajlı filmlər çəkir. Fabio MakNamara ilə gözəl cütlük yaradan Pedro onunla birlikdə janrı bəlli olmayan konsertlər verir.
Almodovar hələ 1970-ci illərin sonlarında ilk qısametrajlı filmini çəkərkən özündə kameraya olan sevgisini kəşf edir. Qohumların, dostların maddi köməkliyi ilə 16 millimetrlik kamerada gənc Karmen Mauranın iştirakı ilə “Pepi, Lusi, Boom və o biri qızlar” kimi çılğın komediyasını ərsəyə gətirir. Həmin filmdə Alaska və digər tanınmış simaları da görmək olar. Premyerası məhdud auditoriyada baş tutan bu film ən çox gənclər arasında coşqu ilə qarşılanmışdı.
Rejissorun ikinci işi “Ehtiraslar labirinti” də səs-küy yaratmışdı. Özü də bu filmdə Antonio Banderas debüt etmişdi. Cəsarətlə çəkilmiş “Zülmət içində”, evdar qadının həyatından bəhs edən “Axı mən buna layiq deyildim” və qəddarcasına lentə alınmış “Matador” ekran işləri Pedro Almodovarı tamaşaçıların gözündə sanki göylərə qaldırdı.
Qardaşı Aqustinlə birlikdə “El deseo” adlı şəxsi kinostudiyasını yaradan Pedro öz filmlərini istehsal etməklə yanaşı, həm də digər rejissorlara da dəstək olurdu. “Mutant hərəkəti”, “Mənim bir evim var”, “Keçidlər”, “İblis onurğası” və “Mənsiz həyatım” filmləri bu qəbildəndir. Studiya fetiş aktrisa Karmen Mauranın iştirak etdiyi üzdən iraqlar haqqında “Arzular qanunu”nu ilk dəfə nümayiş etdirəndə tamaşaçılar rejissorun təxəyyülü qarşısında mat qaldılar, hətta Pedro sonradan bu filmə görə mükafatlar da aldı. Ancaq rejissorun filmoqrafiyasında heç bir film “Qadınlar sinir böhranı ərəfəsində” ilə müqayisə oluna bilməz. “Oskar”la təltif olunan bu ekran işi beynəlxalq bazara çıxış əldə etməklə ispan kinosu tarixində ən çox gəlir gətirən filmlər sırasında yer aldı. Sonradan Almodovar sevimli Karmen Maurasından ayrılıb növbəti işlərinə Viktoriya Abrili dəvət etdi. Aktrisanın “Sarı məni” filmində Antonio Banderasla dueli kino aləmini yenidən lərzəyə gətirdi və bu zaman “Hündür ayaqqabı dabanları” və “Kika” lentləri artıq maraqlı görünmürdü.
1990-cı illərdə Pedro Almodovar filmlərindəki komik elementlərdən uzaqlaşıb melodram xarakterli mövzular işləməyə başladı. Amma bütün filmlərinin mərkəzində hər zaman olduğu kimi, çətinliklə üz-üzə qalan sinirli bir qadın dayanırdı. Beləcə, Marisa Paredesin sayəsində “Sirrin çiçəyi” və Xavier Bardemin möhtəşəm oyunu ilə “Titrək bədən” filmləri ekranlarda göründü. Ancaq rejissorun bu illərdə çəkdiyi ən maraqlı ekran işi “Hər şey anam haqqında” lentidir. “Oskar”la mükafatlandırılan bu filmi dünya tamaşaçıları xoş emosiyalarla qarşıladı.
Almodovar yenidən kamera arxasına keçərək “Ən yaxşı ssenari” mükafatı nominasiyasında növbəti “Oskar” almış “Danış onunla”, ardınca “Pis tərbiyə” və “Qayıdış” filmlərini lentə alır. Bu sonuncu filmdə o, yenidən Karmen Maura ilə görüşür və yazdığı ssenariyə görə “Kann” film festivalında mükafat qazanır.
Rejissor 2006-cı ildə “Asturiya İncəsənət Şahzadəsi” mükafatına layiq görülüb.
İspan dilindən çevirdi: MƏMMƏD MƏMMƏDLİ
